STANOWISKO ZARZĄDÓW GŁÓWNYCH POLSKIEGO TOWARZYSTWA EPIDEMIOLOGÓW I LEKARZY CHORÓB ZAKAŹNYCH ORAZ POLSKIEGO TOWARZYSTWA HEPATOLOGICZNEGO DOTYCZĄCE LECZENIA WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C

Anna Boroń-Kaczmarska (1), Janusz Cianciara (2), Robert Flisiak (3), Andrzej Gładysz (4), Zbigniew Gonciarz (5), Waldemar Halota (6), Andrzej Horban (7), Jacek Juszczyk (8), Jan Kuydowicz (9), Tomasz Mach (10), Roma Modrzewska (11), Małgorzata Pawłowska (12), Krzysztof Simon (13), Wojciech Służewski (14), Marek Woynarowski (15), Jerzy Socha (16)

(1) Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie
(2) Instytut Chorób Zakaźnych i Pasożytniczych Akademii Medycznej w Warszawie
(3) Klinika Obserwacyjno-Zakaźna Akademii Medycznej w Białymstoku
(4) Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych, Chorób Wątroby i Nabytych Niedoborów Odpornościowych Akademii Medycznej we Wrocławiu
(5) Katedra Klinika Chorób Wewnętrznych Śląskiej Akademii Medycznej w Sosnowcu
(6) Katedra Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy
(7) Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
(8) Katedra Klinika Chorób Zakaźnych Akademii Medycznej w Poznaniu
(9) Katedra Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w Łodzi
(10) Katedra Klinika Chorób Zakaźnych Collegium Medicum UJ w Krakowie
(11) Katedra Klinika Chorób Zakaźnych AM w Lublinie
(12) Katedra Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii Collegium Medicum UKM w Bydgoszczy
(13) Katedra Klinika Chorób Zakaźnych, Chorób Wątroby i Nabytych Niedoborów Odpornościowych Akademii Medycznej we Wrocławiu
(14) Klinika Chorób Zakaźnych i Neurologii Dziecięcej Akademii Medycznej w Poznaniu
(15) Klinika Gastroenterologii, Hepatologii i Immunologii iP CZD w Warszawie
(16) Klinika Gastroenterologii, Hepatologii i Immunologii IP CZD w Warszawie

JURATA 29 kwiecień 2005 rok

Utrudniony dostęp do leczenia przeciwwirusowego chorych na zapalenia wątroby typu C powoduje systematyczne pogarszanie się ich stanu zdrowia oraz stanowi zagrożenie dla osób niezakażonych, czego wyrazem jest stały wzrost liczby nowych zachorowań.

Grupa ekspertów prezentuje aktualne standardy leczenia tych chorób w Polsce.

1. Standardowym leczeniem przewlekłych zapaleń wątroby jest terapia skojarzona z zastosowaniem pegylowanego interferonu alfa i rybawiryny. W przypadku pacjentów poniżej 18 roku życia, przeciwwskazań, działań niepożądanych lub nieskuteczności terapii możliwe jest stosowanie innych interferonów, w połączeniu z rybawirynątub monoterapii wybranym preparatem interferonu. Do leczenia przewlekłych zapaleń wątroby kwalifikuje się dzieci powyżej 3 roku życia.

2. Ostre wirusowe zapalenie wątroby typu C należy leczyć w przypadku utrzymywania się wiremii HCV powyżej 12 tygodnia od wystąpienia pierwszych objawów lub innych wykładników choroby. Leczenie winno być prowadzone przy pomocy interferonów naturalnych lub rekombinowanych w schemacie przez pierwsze 4 tygodnie codziennie, a przez następne 20 tygodni w dawce 3 razy w tygodniu. W przypadku stosowania interferonu pegylowanego należy stosować go zgodnie ze wskazaniami producenta przez okres 24 tygodni.

3. Rozpoznanie zakażenia HCV polega na wykryciu obecności HCV-RNAw surowicy krwi lub w tkance wątrobowej, bądź w mononuklearach krwi obwodowej.

4. Przed zakwalifikowaniem do leczenia należy u chorego oznaczyć genotyp HCV, a w przypadkach zakażeń genotypami 1, 4, 5, 6 HCV również ilościowo stężenie HCV-RNA.

5. Leczeniem powinni być objęci chorzy z przewlekłym zapaleniem wątroby i wyrównaną marskością wątroby, jak również z pozawątrobowymi manifestacjami zakażenia HCV. W pierwszej kolejności do leczenia powinno się kwalifikować osoby z zaawansowanym procesem chorobowym, w tym oczekujące na przeszczep wątroby. Leczeni powinni być również współzakażeni wirusem HBV lub HIV oraz chorzy dializowani oczekujący na przeszczepienie nerki. Powinni być leczeni też chorzy po przeszczepieniach narządów, u których stwierdza się wznowę zakażenia HCV.

6. W przypadkach wczesnej odpowiedzi wirusologicznej na leczenie, chorych zakażonych genotypem 1. 4. 5. i 6. HCV należy leczyć 48 tygodni. Zakażonych genotypem 2 i 3 HCV należy leczyć przez 24 tygodnie bez ilościowych badań wiremii.

U chorych z mało zaawansowanym wlóknieniem (S < 2), u których nie stwierdzono zaniku HCV-RNA lub 100-krotnego zmniejszenia stężenia HCV-RNA w surowicy po 12 tygodniach terapii, leczenie należy przerwać.

Gdy włóknienie w wątrobie ocenione jest na dwa lub więcej punktów, leczenie winno być kontynuowane przez okres 2 lat. Dopuszcza się w tych przypadkach stosowanie dowolnego preparatu interferonu, również monoterapię tą cytokiną. Do oceny włóknienia stosuje się skalę 5 punktową.

7. Leczenie uważa się za skuteczne, jeśli po 24 tygodniach od zakończenia terapii nie stwierdza się obecności HCV-RNA w surowicy krwi.

8. Reterapię należy stosować u chorych z nawrotem wiremii HCV i u leczonych nieskutecznie. Stosuje się wówczas inne preparaty interferonu, niż poprzednio oraz rybawirynę.