FAQ

FAQ – najczęściej zadawane pytania.

1. Jakie testy należy wykonać, aby upewnić się, czy jest się zakażonym wirusem HCV?

2. Kto powinien wykonać badania w kierunku wykrycia HCV?

3. Czy prawidłowy poziom transaminaz (Alat i Aspat) wyklucza obecność zakażenia HCV ?

4. Czy można zakazić się poprzez kontakty seksualne?

5. Jakie jest ryzyko przeniesienia HCV (transmisji) z zakażonej matki na dziecko?

6. Jakie są objawy zakażenia wirusem HCV i choroby, jaką ten wirus wywołuje Hepatitis C ?

7. Czy Hepatitis C można wyleczyć?

8. Jakie leki obecnie są stosowane w leczeniu HCV?

9. Czy zakażeni HCV powinni się szczepić przeciwko HBV (wzw typu B) ?

10. Czy można się zakazić od domownika, który jest HCV+ ?

 

1. Jakie testy należy wykonać, aby upewnić się, czy jest się zakażonym wirusem HCV?
Podstawowym badaniem w kierunku wykrycia zakażenia HCV, jest test laboratoryjny, na określenie we krwi przeciwciał (english: „antybody”) anty-HCV. W sytuacji, gdy dochodzi do zakażenia, organizm nasz produkuje przeciwciała, które są do wykrycia. Średni koszt takiego badania to 30 zł (2018 rok).  Przeciwciała pojawiają się najczęściej w 7-8 tygodniu od ekspozycji na HCV. Niekiedy nieco później. Zalecamy wykonywanie testu antyHCV po 12 tygodniach po ekspozycji na HCV. Istnienie wirusa we krwi, można wykryć testem HCV RNA jakościowym, metodą PCR już po około 1 tygodnia od zakażenia, zalecamy test po minimum 10 dniach. Koszt to około 180 zł. W sytuacji gdy prawdopodobne jest istnienie infekcji HCV wszystkie badania powinien zalecić lekarz chorób zakaźnych, a ich koszty pokryć ubezpieczenie zdrowotne (NFZ).

2. Kto powinien wykonać badania w kierunku wykrycia HCV?
Potencalnie narażony na zakażenie wirusem HCv jest każdy, bo każdy z nas jest pacjentem.Najbardziej narażeni na zakażenie się wirusem HCV są:

  • osoby, które przed lipcem 1992 roku miały przetaczaną krew (transfuzję) lub preparaty krwiopochodne
  • osoby często hospitalizowane
  • osoby z „przeszłością onkologiczną” (leczone w kierunku nowotworów, szczególnie dzieci z przeszłością onkologiczną)
  • osoby dializowane
  • osoby chore na hemofilię
  • pracownicy służby zdrowia (przede wszystkim : ortopedzi, chirurdzy, stomatolodzy, pracownicy szpitalnych stacji dializ, pielęgniarki, salowe)
  • osoby, które miały w życiu jakikolwiek zabieg chirurgiczny, także stomatologiczny
  • osoby, które miały wykonywane badania i zabiegi endoskopowe (gastroskopia, bronchoskopia, kolonoskopia)
  • narkomani, stosujący dożylne (i donosowe) narkotyki
  • osoby, u których doszło do dużych przerwań powłok skórnych (wypadki samochodowe, wypadki w pracy, poważne skaleczenia), udzielający pierwszej pomocy osobom zakrwawionym
  • homoseksualiści (mężczyźni)
  • osoby, które wykonywały tatuaż
  • kobiety, które przed 1995 rokiem otrzymały immunoglobulinę antyRHD (pomimo oficjalnych zaprzeczeń Ministerstwa Zdrowia – nadal uważam, że ryzyko takie istniało)

Do zakażeń dochodziło i dochodzi nadal często podczas najdrobniejszych zabiegów medycznych, takich jak:

  • szczepienia (szczególnie te zbiorowe, np. w szkołach, w wojsku)
  • pobieranie krwi na badania (przy braku przestrzegania zasad bezpieczeństwa sanitarnego, jak brak mycia rąk, nieużywanie lub niezmienianie rękawiczek jednorazowych)
  • iniekcje domięśniowe i dożylne (zastrzyki)

3. Czy prawidłowy poziom transaminaz (Alat i Aspat) wyklucza obecność zakażenia HCV ?
Nie. Wiele osób, u których nawet doszło już do przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu C, poziom prób wątrobowych kształtować się może na poziomie referencyjnym (około 30% zakażonych).
Wyniki Aspat i Alat są miernikiem stanu uszkodzenia i złej pracy wątroby, jednak nie wykluczają one, ani nie przesądzają o istnieniu HCV we krwi.

4. Czy można zarazić się poprzez kontakty seksualne?
Nie – w związkach heteroseksualnych. Jak dotąd nie udowodniono, że ta droga zakażenia jest w ogóle możliwa. Jest to bardzo mało prawdopodobne. Szacuje się, że w związku monogamicznym, heteroseksualnym, trwającym 25 lat, gdzie partnerzy nie używają prezerwatyw szansa na zakażenie się jednego z partnerów od drugiego wynosi około 1%. Nie zaleca się więc szczególnie zmian nawyków, czy upodobań seksualnych.

5. Jakie jest ryzyko przeniesienia HCV (transmisji) z zakażonej matki na dziecko?
Ryzyko takie istnieje i szacunkowo ocenia się je na około 5 %. Ryzyko nasila się, gdy poziom wiremii u matki jest wysoki. 30 do 50% zakażeń ma miejsce podczas życia płodowego dziecka, reszta zakażeń prawdopodobnie w czasie porodu. Ryzyko prawdopodobnie potęguje się, proporcjonalnie do upływu czasu pomiędzy odejściem wód płodowych, a porodem. Cesarskie cięcie nie jest zalecane, nie zaniża ono ryzyka zakażenia. (Niektóre prace ukazują nawet zwyżkę ryzyka.) Jeżeli dziecko urodzi się zdrowe, to z kolei nie ma już większych szans na zakażenie go ze strony matki, nie stwierdza się możliwości zakażenia poprzez karmienie piersią, które jest w pełni dopuszczalne i zalecane u matek HCV+. Prawdopodobnie szybkie i dokładne umycie noworodka z krwi po porodzie może mieć jakiś wpływ na zagrożenie zakażenia. Dwukrotnie wyższe ryzyko zakażenia występuje u urodzonych dziewczynek, niż u chłopców. U dzieci zakażonych okołoporodowo nie zauważono znamiennych różnic w ich rozwoju do 5-go roku ich życia. Koinfekcja wirusem HIV (zakażenie matki HCV i HIV) zwiększa ryzyko przeniesienia zakażenia na dziecko kilkukrotnie. Obecność przeciwciał antyHCV u narodzonego z zakażonej HCV matki nie stanowi o jego zakażeniu – matka przekazuje biernie przeciwciała w każdym przypadku. U dzieci niezakażonych ich zanik ma miejsce do 57% w okresie pierwszych 6 miesięcy życia, a do 97% w okresie pierwszego roku życia. Brak zaniku antyHCV u dziecka urodzonego z matki HCV+ do 12 miesiąca życia powinien być sygnałem do wykonania badania molekularnego HCV RNA jakościowego metodą PCR, które może potwierdzić, albo zanegować mające miejsce zakażenie.

6. Jakie są objawy zakażenia wirusem HCV i choroby, jaką ten wirus wywołuje ?
Zakażenie wirusem HCV bardzo rzadko powoduje ostrą fazę żółtaczkową. W większości przypadków niestety słabo lub wcale nie jest ten moment zauważalny.
W momencie przejścia zapalenia wątroby w stan przewlekły, objawy występują po upływie wielu lat (nawet 20-30 lat od zakażenia). Są to niekiedy problemy natury psychicznej (depresja, apatia, ciągłe zmęczenie i nadmierna senność), bóle stawów, kości, stany podgorączkowe (np. temperatura podwyższona stale o 2-3 kreski), niekiedy częste infekcje gardła. Najczęściej objawów nie ma wcale, aż do momentu, gdy zniszczona już wątroba zaczyna nam dokuczać od strony gastrycznej (niestrawności, bóle w prawym podżebrzu, wzdęcia, problemy żołądkowe).

U zakażonych HCV dość często występują:

  • zmęczenie, senność, apatia, oznaki depresji
  • niska tolerancja na alkohol, kawę
  • małopłytkowość, neutropenia, leukopenia (w obrazie morfologii krwi),
  • zaburzenia krzepliwości (trudno i długo gojące się ran – szczególnie oparzenia, obniżony czynnik krzepnięcia w badaniu krwi),
  • nieznacznie powiększona śledziona (u ok. 50%) i/lub wątroba (w obrazie USG)

Objawy są trudno rozpoznawalne, często mylące i słabe, stąd wirus HCV jest tym bardziej groźny.

7. Czy Hepatitis C można wyleczyć?
Tak. Znam osobiście setki osób wyleczonych, u których w wyniku leczenia wyeliminowano na stałe obecność wirusa z organizmu. HCV jest niewykrywalny żadnymi, nawet najczulszymi badaniami krwi. Szanse na pełne wyleczenie szacuje się obecnie na blisko 100%.

8. Jakie leki obecnie są stosowane w leczeniu HCV?
Obecnie stosuje się tak zwane bezpośrednio działające leki przeciwwirusowe (Directly Acting Antivirals – DAA’s), w tabletkach. Terapia zazwyczaj trwa 3 miesiące (12 tygodni, niekiedy może być skrócona do 8 tygodni, a niekiedy przedłużona do 24). Skuteczność leczenia oceniłbym uśredniając sześć rodzajów terapii i różny stan pacjentów na około 95%. Leki są dostosowane do genotypu HCV, na widnokręgu w Polsce są już leki działające na wszystkie genotypy (pangenotypowe: Epclusa i Maviret – wprowadzenie do programu NFZ nastąpi być może w 2018 roku). W przypadku pacjentów z genotypem 3A niestety nadal może być stosowany Peginterferon (zastrzyki) wraz sofosbuvirem z lub bez rybawiryny).

9. Czy zakażeni HCV powinni się szczepić przeciwko HBV (wzw typu B) ?
Jak najbardziej, właśnie szczególnie zakażeni HCV powinni unikać możliwości zakażenia się (koinfekcji) wirusem typu B. Nadkażenie wirusem HBV, przy istniejącym zakażeniu HCV może doprowadzić do nadostrego (piorunującego) zapalenia wątroby (fulminant hepatitis), którego wynikiem może być zgon. Niebezpieczne może być także dla zakażonego wirusem HCV nadkażenie wirusem HAV – tak zwaną „żółtaczką pokarmową” (wzw typu A), stąd zaleca się szczepienie szczepionkami skojarzonymi – przeciw wzw B i A.

10. Czy można się zarazić od domownika, który jest HCV+ ?
Poprzez normalne codzienne kontakty nie jest to możliwe, jednak należy zwrócić szczególną uwagę na kontakt z krwią zakażoną HCV, np. w przypadku poważnych skaleczeń, wypadków (skaleczenia narzędziami, nożami, maszynkami do golenia, szkłem). Zakażony HCV powinien sam opatrywać swoje rany, zawsze zaklejać wszelkiego rodzaju skaleczenia, samemu sprzątać po sobie zabrudzenia krwią. Jeżeli ktoś mu pomaga, to powinien przedsięwziąć wszelkie środki ostrożności (np. nie zbierać z podłogi zakrwawionego szkła, tylko użyć zmiotki i szufelki, a np. podczas opatrywania ran używać rękawiczek jednorazowych itd., itp.)

FAQ opracował na podstawie zgromadzonych przez 20 lat materiałów i doświadczeń Stowarzyszenia „Prometeusze” – Jarek Chojnacki

(ostatnia aktualizacja – marzec 2018 rok)