Mniszek pospolity (lekarski) Taraxacum officinale.
„Cudze chwalicie, swojego nie znacie”
Mniszek lekarski (pospolity) – Taraxacum officinale (lub Taraxacum vulgare), „dmuchawiec” to pospolity chwast występujący na naszych łąkach, trawnikach, ogródkach, polach. Ze względu na bogaty skład związków czynnych wywiera między innymi działanie żółciopędne na wątrobę i drogi żółciowe.
Sok mleczny, znajdujący się we wszystkich częściach rośliny, jest emulsją zawierającą, jako podstawowy składnik czynny, rozpuszczalną gorzką substancję – teraksacynę, o nie ustalonej dotąd budowie. Towarzyszą jej białka, żywica, inozyt, trójterpeny, tarakserol i taraksasterol, cholina, laktucerol, kauczuk. Oprócz tych związków wykryto w korzeniach inulinę, fruktozę, kwasy organiczne, trójterpeny (m.in. b-amyranę, garbniki, flobafeny), a także olejek eteryczny.
Mniszek i jego przetwory działają w dwóch podstawowych kierunkach, co wielokrotnie potwierdzano badaniami farmakologicznymi i klinicznymi. Pierwszym z nich jest pobudzający wpływ na wytwarzanie żółci przez wątrobę oraz ułatwienie jej przepływu przez drogi żółciowe do dwunastnicy. Następuje wówczas zwiększenie kurczliwości tych przewodów, zwłaszcza pęcherzyka żółciowego i tym samym przeciwdziałanie zastojowi żółci. Związki czynne mniszka mają również korzystny, aczkolwiek ograniczony wpływ na czynność wydzielniczą trzustki, a zatem i na normalizację całego procesu trawienia. Drugim kierunkiem jest działanie moczopędne, przede wszystkim przez zwiększenie przesączania w kłębkach nerkowych.
Ważna jest też zdolność niektórych substancji mniszka do tworzenia rozpuszczalnych w środowisku wodnym kompleksów ze szkodliwymi metabolitami, powstających w organizmie człowieka. Jest to działanie odtruwające i oczyszczające. Ponadto mniszek powoduje rozkurcz niektórych mięśni gładkich, jeżeli są w stanie częściowego skurczu, co ma znaczenie w usprawnieniu przepływu żółci i moczu. Wywiera także korzystny wpływ na czynność fagocytarną białych ciałek krwi, a przypuszcza się, że pobudza również wytwarzanie interferonu, substancji o właściwościach przeciwwirusowych.
Ze świeżych kwiatów lub płatków mniszka lekarskiego wykonuję co roku tak zwany „mniodek mniszkowy”, gotując kwiatostany z cytryną, cukrem (lub z ksylitolem), który następnie przecedzam, ponownie gotuję w celu redukcji wody, zagęszczenia i wekuję w słoiki.
Mój przepis na „Mniodek mniszkowy”:
– 410 kwiatów mniszka (całych koszyczków, zbieranych w suchy ciepły majowy dzień)
– 4 cytryny całe ze skórką
– 1.5 kg cukru (ostatnio zrobiłem 1:1 z ksylitolem, czyli 750 g cukru i 750 g ksylitolu – konsystencja wyszła nieco rzadsza)
– 1 litr wody
Kwiaty po zebraniu najlepiej wystawić na 1-2 godziny na gazetach gdzieś na ogródku, aby wszystkie insekty sobie odleciały, poszły (zawsze jest dużo tych maleńkich czarnych żuczków, które uwielbiają żółty kolor), następnie przebrać, opłukać, wrzucić do garnka, dodać umyte porządnie 4 cytryny (pociąć w plasterki ze skórą), zalać 1 litrem wody, gotować 15 minut, zostawić pod przykryciem na 12-24 godzin.
Odcedzić, wycisnąć, dodać 1.5 kg cukru, gotować ok. 1,5 godziny. Gorący syrop wlać do słoiczków. Zawekować. Gotowe. Ja robię dla dzieci w rodzinie, na przeziębienia, na wzmocnienie odporności w okresie częstych przeziębień. „Mniodek” doskonale też nadaje się do słodzenia herbaty. Po otwarciu słoiczka przechowywać w lodówce – mnie nie zdarzyło się, aby się zepsuł.
Kocanka piaskowa
„Gdy masz wątrobę chorą, szukaj ziół wokoło.”
Kocanka piaskowa – Helichrysum arenarium – jest to pospolita roślina rosnąca szczególnie na niżu i w suchych lasach, zaroślach, przydrożach, zwłaszcza na glebach piaszczystych (stąd nazwa).
Surowcem leczniczym są kwiaty kocanki piaskowej (Helichrysi inflorescentia).
Kocanka piaskowa zawiera ok 0,8 % związków flawonoidowych: glikozydy naryngeniny, apigeniny i kemferolu, izosalipurozyd (pochodna chalkonu, ok 2%), używany za główny składnik, przypuszczalnie jest artefaktem, żółte barwniki arenol i homoarenol, karotenoidy, ftalidy, olejek i ślady skopoletyny. Chalkony dobrze rozpuszczają się w alkoholu (słabo w wodzie).
Wyciągi z kwiatostanów działają żółciopędnie, żółciotwórczo i rozkurczająco. Stosowane są w chorobach wątroby spowodowanych zmianami czynnościowymi i niedostatecznym wytwarzaniem żółci, w przewlekłych stanach zapalnych dróg żółciowych i atonii pęcherzyka żółciowego.
Jarek Chojnacki
Ziołowe alkoholowe nalewki złożone.
Oferujemy płatną pomoc ziołoleczniczą (fitoterapeutyczną) szczególnie osobom z marskością wątroby (w tym poalkoholową, stłuszczeniową, w wyniku PBC, PSC , AIH, NASH, z zakażeniem HBV, po zakażeniu HCV), z przewlekłymi chorobami wątroby, z niewydolnością wątroby (w tym w okresie marskości niewyrównanej z wodobrzuszem, encefalopatią), wsparcie leczenia przy HCC (pierwotny rak wątroby), a także w przypadku wielu innych schorzeń o patogenezie autoimmunologicznej, infekcyjnej (np. Borelioza, zakażenia ogólnoustrojowe, zakażenia układu moczowo-płciowego).
